Türk ulusu, Kürt milliyeti ve Hitit Cumhuriyeti
İbrahim Sirkeci – Birgün Gazetesi – Londra Yazilari
10 Subat 2013
CHP milletvekilinin talihsiz konuşması ve bu konuşmanın bol kepçeden çarpıtılması son haftalarda gündemi biraz gerdi. Güler Amerikan vatandaşı, Britanya vatandaşı ve benzeri gibi vatandaşlığa dayalı üst kimliklere benzer şekilde Türkiye’deki üst kimliğin de Türklük olduğunu Kürtlük ve diğer kimliklerin ise bu üst ulus kimliği içinde yer aldığını söylemeye çalıştı. Sonradan izah da etti ama iş işten geçmişti. Belli ki milletvekilinin Türkçe hitabeti çok güçlü değil ve kendisini ifade edemedi. Sonuçta kendiliğinden bir kampanyanın hedefi oldu. Mesele Güler’in ne dediği değil tabii ki. Onun söylemeye çalıştığı herkesin üç aşağı beş yukarı bildiği Kemalist ulus yaklaşımı.
Bu yaklaşımın en sorunlu yanı kendi tarifleri içinde alt kimliklerden biri olan Türklüğün üst kimlik olarak da dayatılmış olması. Zurnanın zırt dediği yer de bu. Eğer etnik olarak Türk iseniz ya da iyice asimile olmuşsanız buradaki sorunu ya görmüyorsunuz ya da umursamıyorsunuz. “Ne mutlu Türküm diyene” diyorsunuz ve bir avuç mutlulukla beraber hem “ulus” hem de “milliyet” buluşmuş oluyor.
Rahmetli Musa Anter 12 Mart 1992’de Yalçın Küçük ile Bilkent Üniversitesi Öğrenci Konseyi’nin davetlisi olarak yaptığı konuşmada masalsı üslubuyla yanlış hatırlamıyorsam şöyle bir anekdot anlatmıştı. “Düşünün ki orada yaşıyorsunuz her sabah kalkıyorsunuz evinizin kapısını açıp dışarı bakıyorsunuz karşıda dağda “Ne Mutlu Türküm Diyene” yazıyor. Kendi halinizi düşünüyorsunuz bakıyorsunuz mutlu değilsiniz. O zaman demek ki Türk değilim diye düşünüyorsunuz.” Yani herkes için aynı mutluluktan bahsetmek zor.
(Hafızamın gaspına uğramış olabilir hikaye ama o gün Bilkent’te o konuşmayı hatırlayan okurlarımız varsa lütfen hatırlatsınlar düzeltsinler bir eksik fazla varsa.)
Daha önce bu köşede defalarca değinmişimdir. Türkiye’de Türkler, Kürtler ve Araplar başta olmak üzere çok kültürlü ve çok dilli bir etnik yapı var. Dolayısıyla ‘Türklük’ bir üst kimlik olarak uygun değil. ‘Türkiyelilik’ görece daha kabul edilebilir kavram. Bir nebze olsun Amerikalılık ve Britanyalılık (British) kavramlarına da yakın. Sonuçta her ikisinde de tarihsel coğrafi isimler esas alındığı için çok fazla sorun yaşanmıyor. Daha fazla dedim çünkü geçenlerde Eser Karakaş yazısında iddia etmiş milliyetçi İskoçlar da bu britiş kimliğine kabul etmekte sorun görmüyor diye. Bu gerçeği yansıtmıyor. Milliyetçi İskoçlar, Milliyetçi Gallerliler ve milliyetçi olan hemen herkes İngilizler dahil bu ‘Britiş’ lafından pek hazzetmiyorlar. Bu seçimlere de yansıyor kamuoyu araştırmalarına da. Milliyetçi İskoçlar ve diğerleri Britiş olanı İngiliz ile eş görme eğiliminde. Anlaşılır olarak Büyük Britanya denilen imparatorluk tarihi ile İskoçların bir alıp veremediği var.
Bugün bu Britanyalılık ya da Britiş olma durumu çok hakim bir anayasal vatandaşlık uygulaması ve bir dizi ırksal eşitlik kanun ve uygulamalarıyla birlikte ve genel olarak açık bir tartışma ortamında yürüyor. Mesela İskoçlar da bağımsızlık için referandum yapabiliyor. Bir sonraki referandum 2014’ün son baharında olacak. Bu arada İngiliz ordusu İskoçya’da ve komşu ülkelerde operasyonlar da yürütmüyor. Ve denebilir ki muadili İskoç ve Galler PKK’ları kendi parlamentolarında hükümet ediyorlar.
Şimdi Türkiye’de böyle bir noktaya gelmek için ne yapmak lazım ya da ne kadar zaman gerek bilemiyorum. Ama bu ‘Ulus-Milliyet’ kafasının masaya bile yatırılmadan çöpe atılması gerekiyor öncelikle. Sonra da tüm olasıkların açıkça tartışılması gerekiyor. Mesela tarihsel ve coğrafi isim alternatifleri. Başbakan Erdoğan çılgın projeleriyle ünlendi. Belki bir çılgın proje de bu alanda gelir ve Hitit Cumhuriyeti falan tartışılır. Ya da Asurlular? Gerçi geçenlerde öğrendim Tokat dolaylarında hala aşarlar adında bunlar mevcut; yani sorun olabilir. Anadolulular? Bazılarınca fazla ‘köylü’ bulunabilir. Küçük Asya benim sevdiğim bir ad ama o da Yunanlıların çok kullandığı bir terim.
Neyse çok kültürlü, tarihi zengin kocaman bir coğrafyada elbette herkesin sevdiği bir isim bulunacaktır. Sakın Fenerbahçe Cumhuriyeti falan demesinler de ben dahil memleketin çoğunu küstürmesinler. Bu arada aranızda Hititli falan varsa mutlaka tanışmak isterim.
İyi pazarlar ve bol şanslar.